Doel 4.1.1 Inkomen en armoede

We bieden ondersteuning aan inwoners die terecht een beroep doen op het gemeentelijk vangnet zodat ze niet onder de Zwolse armoedegrens hoeven te leven

Beschrijving

We bieden een vangnet voor wie niet in eigen levensonderhoud kan voorzien. Dit doen we op grond van de Participatiewet, waarin rechten en plichten voor het ontvangen van bijstand verwoord zijn. We verstrekken een bijstandsuitkering voor kosten levensonderhoud en bijzondere bijstand voor onvoorziene noodzakelijke kosten die niet uit eigen middelen kunnen worden voldaan. Hierdoor voorkomen we armoede en sociaal isolement. We stimuleren met heldere en simpele communicatie en bekendheid van regelingen dat inwoners tijdig een beroep op inkomensondersteuning doen. Door tijdige ondersteuning wordt ernstige schuldensituatie voorkomen en kunnen inwoners blijven participeren. We geven uitvoering aan armoedepact Zwolle Armoedevrij.

Criteria

We bieden ondersteuning aan inwoners die terecht een beroep doen op het gemeentelijk vangnet zodat ze niet onder de Zwolse armoedegrens hoeven te leven, zodanig dat:

als Zwolse armoedegrens geldt een inkomen tot 110% van het sociaal minimum. De inkomensgrens geldt voor inkomens uit loondienst, eigen onderneming of uitkering;
ondersteuning past binnen wettelijke kaders, zoals de Participatiewet;
iemand die een beroep doet op de gemeente voor inkomensondersteuning, zich naar vermogen inzet om, zo snel en zo veel als mogelijk is, weer zelf in het levensonderhoud te kunnen voorzien;
uitstroom naar betaald werk of eigen bedrijf gestimuleerd wordt;
zoveel mogelijk mensen die tot de doelgroep behoren gebruik maken van de inkomensondersteunende maatregelen;
juiste informatieverstrekking door aanvragers bevorderd wordt;
het aanvragen van regelingen zo min mogelijk administratieve lasten oplevert;
de aanvragen zoveel als mogelijk afgehandeld worden binnen de wettelijke termijnen die daarvoor gesteld zijn.

Portefeuillehouder(s)

Michiel van Willigen

Afwijkingen op activiteiten Berap 2023-2

Tekort Buig 2023	Aanvullende uitgaven	1079000
De gemeente Zwolle heeft een tekort op het BUIG-budget. Onder de BUIG vallen de algemene bijstand levensonderhoud, IOAW, IOAZ, BBZ en de loonkostensubsidie. In de begroting houdt de gemeente jaarlijks rekening met een tekort op dit budget. Over 2022 is voor het eerst sinds 2018 het tekort over het drempelpercentage gegaan en is een aanvraag vangnetuitkering ingediend, waarmee de raad in mei 2023 akkoord is gegaan. Er is een aantal oorzaken van het tekort op het BUIG budget. Het verdeelmodel dat wordt toegepast sinds 2015 houdt onvoldoende rekening met kenmerken van centrumgemeenten. Daarnaast was de stijging van het bijstandsbestand de afgelopen jaren iets sterker en de daling gemiddeld minder sterk, ten opzichte van het landelijke beeld. Ook bestaat het bijstandsbestand voor een groot gedeelte uit mensen die langdurig in de bijstand zitten en hebben we een gedeelte van het bijstandsbestand onvoldoende in beeld. Hierop hebben we maatregelen genomen om het beeld te completeren en het aantal mensen in de bijstand te verminderen, o.a. via de herijking van de visie op participatie. Deze maatregelen beogen in de komende jaren tot verlaging van het aantal bijstandsdossiers te komen. Voor 2023 is de prognose als volgt: het aantal bijstandsdossiers is van 3.549 (januari) gestegen naar 3.602 (juli). Voor het berekenen van de kostenprognose is 3602 aangehouden voor de rest van het jaar. De totale kosten aan bijstand stijgen hiermee naar € 59.618.308,-. Het voorlopig budget is € 47.575.653,-. Inclusief de WML-stijging van 10,15 % worden de BUIG inkomsten € 52.404.582,-. Na gebruik te maken van de vangnetregeling houdt gemeente Zwolle een tekort van €1,079 mln voor 2023.
Hogere uitgave Energietoeslag 2022	Aanvullende uitgaven	900000
Ter compensatie van de hoge energieprijzen zijn gemeenten belast met de uitvoering van de energietoeslag. We hebben in 2022 de energietoeslag van €1.300,- beschikbaar gesteld voor de Zwolse inwoners met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum, inclusief de uitwonende studenten en kostendelers. Vanuit het Rijk is de mogelijkheid geboden om €500,- van de energietoeslag 2023 toe te voegen aan de energietoeslag van 2022. Voorwaarde hiervoor was dat werd uitbetaald op basis van dezelfde criteria als in 2022. Hier heeft Zwolle gebruik van gemaakt, waardoor aanvragers van de energietoeslag 2022 in maart 2023 nogmaals €500 hebben ontvangen. Na vaststelling van de wet omtrent de energietoeslag 2023 wordt het mogelijk om het resterende bedrag van €800 uit te betalen. De vaststelling van de wet is vermoedelijk ergens in najaar 2023. Het bereik van inwoners dat is gerealiseerd is boven verwachting goed. In totaal is de energietoeslag 2022 verstrekt aan 10.588 inwoners. Door zorgvuldige aandacht aan de communicatie en het betrekken van de maatschappelijke partners is het overgrote deel van de inwoners die recht heeft op de energietoeslag bereikt. We hebben een eenmalige financieel tekort van €1,4 miljoen. Het tekort wordt veroorzaakt door een aantal factoren: De beleidskeuze om inkomensgrens van 130% te hanteren voor de doelgroep en studenten & kostendelers toe te voegen. De hoger uitgevallen uitvoeringskosten dan vooraf begroot (mede omdat gedurende het jaar vaker energietoeslag uitgekeerd werd dan van te voren bekend was). In najaar 2022 zijn de onderbenutte middelen TONK gestort in fonds bestaanszekerheid (informatienota raad bestaanszekerheid, okt 2022) waardoor deze niet meer beschikbaar waren voor het ontstaande tekort op energietoeslag. € 329.000,- voor bijzondere bijstand en €423.161,- middelen voor studenten vanuit de decembercirculaire in verband met energieprijzen laten vrijvallen naar de algemene middelen en niet heeft ingezet voor energietoeslag.